Araç Tasarımında Değişen Müşteri Trendleri ve SUV’un Yükselişi

Yeni bir otomobil alırken müşterilerin birçok kriteri bulunuyor. Kalite, fiyat, ekonomi, güvenlik, konfor, yol tutuş, servis hizmetleri, ikinci el değeri gibi etkenler karar için temel oluşturuyor.  Otomobil satın alırken Avrupalı tüketicilerin önceliklerinin ilk sıralarında çevre, güvenlik gibi unsurlar yer alırken, Türk tüketicisi uzun yıllar tasarımı ön planda tuttu. Burada sanırım kültürün de çok etkisi var. Başkalarının fikirlerine değer vermek, şaşalı gözükmek, hava atmak gibi bize özgü sebepler ile öncelikle satın alınacak aracın güzel gözükmesi, tasarımı hep ilk sıralardaydı. Otomobil tasarımları ya da başka bir deyişle gövde tipleri çok çeşitli olmasına rağmen genel de uzun yıllar 4 kapı gövde tipi liderliği kimseye bırakmadı.

Sedan Krallığı

Türkiye’de otomotiv sanayinin başlangıcı ile birlikte genelde üretilen modellerin büyük kısmı 4 kapı (Sedan, Limuzin) olduğu için o yıllarda yollarda genelde bu tarz araçları gördük. Örneğin Murat 124, Murat 131 (Şahin, Doğan), Renault 12, Renault 9, Ford Taunus vb. Bu gövde tiplerinin sedan olmasının başka bir sebebi de evde tek araba olması ve onu da evin babasının kullanması olabilir. Bu alışkanlık o kadar uzun yıllar devam ettiki Türkiye tam bir sedan cenneti oldu. Buna uzun yıllar uluslararası markalar da çok şaşırdı. Bazen belki de Türkiye pazarı talebi için sedan üretim planlarını oluşturdular ya da uzattılar.

Dünya’da sedan konusunda ABD, Rusya vb. ile birlikte Türkiye de çok önemli bir Pazar haline gelmişti. Hem Türkiye’de son dönem üretilen hem de ithal edilen modellerin büyük kısmını sedanlar oluşturdu. Örnek; Renault Fluence, Megane, Symbol, Fiat Linea, Egea, Toyota Corolla, Honda Civic, Hyundai Accent, VW Passat, Jetta, Audi A4, Mercedes, BMW sedan modelleri, Peugeot 301, Citroen C-Elysee vb.

SUV’ın yükselişi

Uzun yıllar süren 4 kapı aşkı, otomobil sahipliği ya da kullanımının kadın ve gençlere de yayılması, şehirleşmenin artarak daha küçük hacim araç ihtiyacının artması, otomobilleri ailelerin kullanımı yerine genç ya da bekar bireysel kişilerin yalnız ya da sadece bir arkadaşı ile araç kullanmasının etkisiyle yerini hatchbak ya da SUV tarzı araçlara ilginin artmasına neden oldu. Ancak genel de B ya da C segmentinde olan bu hatchback araçlar biraz küçük göründüğü için belli bir kesim tarafından mesafeli yaklaşımlara sebep oldu. Bu boşluğu da son dönemde yükseltilmiş hatchback’ler yani SUV’lar aldı. Her ne kadar açılımı Sport Utility Vehicle olsa da genel de pek bu amaçla kullanılmadı. Daha çok bu tarz araçları kullanarak başkalarına yüksekten bakma aşkımız ile bir anda SUV satışlarında patlama yaşandı. Son birkaç yıldır hızlı yaşanan bu değişim ya da rekabetin sonucunda 2022 yılında Sedan tahtını SUV’a kaptırmış oldu. Genel tüketici trendlerinde bu değişimi öngören markaların çok önceleri ürün gamını bu modeller ile genişletmeleri sonucu(PSA markaları gibi) yüksek satış rakamlarına ulaştılar. Ya da pahalı markalara ulaşamayanlar için alternatif sunan Dacia Duster gibi modeller de bu dönem ön plana çıktı.

Trenleri takip edenler

SUV modellere olan bu yoğun ilgi pazarlama profesyonellerinin de ilgisini çekmeye başlamasıyla bu konuda özel projeleri de göremeye başladık. Bu konudaki ilk girişim Doğan Otomotiv tarafından geliştirilen “Suvmarket” ile ikinci el pazarının özel bir bölümü olan SUV kategorisine yeni bir soluk getirdi. Örneğin uzun yıllar sedan krallığında hiçbir zaman “4 kapı pazarı” diye bir uygulama göremedik.

Marka ve grubun amiral gemisi olan Passat sedanın beklenenden önce üretiminin bitmesi ile bu boşluğu doldurmak isteyen VW Türkiye de hedefini SUV modellere çevirerek satış ve pazarlama faaliyetleri yürütmeye başladı. Tabi bu arada Avrupa’da çok fazla tercih edilen fakat Türkiye’de nedense Renault 12 SW ve Tofaş Kartal hariç yeni modellerde bir türlü istenen satış seviyesine ulaşmayan Station Wagon gövde tipinin geleceğine de şahit olacağız.

Radikal tasarımlar ve gelecek

Tabi tüm gelişmelerle birlikte otomotiv sektörüne “yıkıcı” fikirlerle giren Tesla’nın kurucusu Elon Musk ta kayıtsız kalmadı bunun ilk örneğini Cybertruck ile verdi. Her ne kadar seri üretime geçip geçmeyeceği kesin olmasa da farklı bir bakış açısı yaratmak adına ilginç bir tasarım olduğu tartışmasız.

Ve son olarak General Motor Buick markası altında WildCatEV  konsepti ile ve özellikle elektrikli araçlarla yeni gövde tasarımları hakkında bir fikir vermeye başladı.

Osman Kaya